ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ КЕҢЕС МЕМЛЕКЕТІНІҢ ҰЛТТЫҚ САЯСАТЫНДАҒЫ ЖЕР МӘСЕЛЕСІ (1920-1928)
Keywords:
аграрлық саясат, жер-су реформасы, ұлттық-территориялық автономиялар, жаңғырту, Қазақ АССР-і, қоныс аудару саясаты, большевиктер, Кеңес өкіметі, жерге орналастыру.Abstract
Кеңес мемлекетінің аграрлық саясаты, әсіресе Кеңес өкіметінің алғашқы онжылдығында, тарихшылардың назарын үнемі аударып отырды. Дәстүрлі экономикалық жүйелер мен ауылдық өмір салтын өзгертуге байланысты бұл кезең елеулі өзгерістерге толы болды. Кеңес өкіметі кезіндегі колхоздық шаруалардың тарихы, шығарылған әдебиеттің көптігі жағынан да, ғылыми еңбегі жағынан да жақсы сақталған. Алайда 20-шы жылдардағы большевиктердің аграрлық саясатының көптеген аспектілері әлі де даулы күйінде қалып отыр. Ең көп талқыланған мәселелердің бірі – Кеңес мемлекетінің шалғай аудандардағы, оның ішінде Қазақстандағы аграрлық саясатының ерекше сипаты мен осы кезеңдегі әлеуметтік-экономикалық жағдайы. Бұл мақалада 1920 жылдардағы Кеңес үкіметінің, отарлаудың ерекше үлгілерімен қалыптасқан көпұлтты аймақ Қазақстанға жүргізген аграрлық реформалары қарастырылады. Кеңес үкіметінің Қазақстандағы аграрлық саясаты бірнеше ерекше белгілермен ерекшеленді. Мақалада 1920 жылдардың екінші жартысындағы саяси көзқарастардың алуандығына байланысты мәселелер, оның ішінде қатаң орталықтандыруды жақтаушылар мен «ұлттық коммунизмді» жақтаған қазақ партиясының мүшелері арасындағы қайшылықтар көрсетілген. Бұл қақтығыстардың басым көпшілігі жерді басқарудағы этникалық артықшылықтардың сақталуына және қазақ емес шаруаларды қоныстандыруға тыйым салуды сақтау жөніндегі күрестерге байланысты болды. Автор мұрағат материалдарын пайдалана отырып, қазақ коммунистерінің өздерінің ұлттық ұмтылыстарын социалистік идеалдармен үйлестіру әрекеттерінің сәтсіздікпен аяқталғанын, нәтижесінде «ұлттық жалтару» деген айыптауларға, сондай-ақ партиялық және мемлекеттік институттардағы тазартуларға әкелгенін көрсетеді. Сондай-ақ мақалада аграрлық реформаларды жүзеге асыру кезінде ұлтаралық қатынастарды нашарлатқан факторлар қарастырылып, жерге орналастыру тәжірибесінің ерекшеліктеріне және оның Қазақстандағы басқарудың этноцентристік моделінің қалыптасуына қалай әсер еткеніне назар аударылады.
Downloads
Published
Issue
Section
License
Copyright (c) 2024 The editorial staff of the journal follows the copyright law of the Republic of Kazakhstan and relevant international agreements. The authors retain their copyright and provide the journal «Bulletin of Shakarim University. Series of Historical Sciences» right of first publication of the manuscript. The author has the right to copy and distribute the material in any medium and in any format, subject to appropriate reference to the journal. Readers and users can freely copy, distribute and adapt the material, provided that the author of the work is indicated and a link to this journal is provided. Copyright presupposes the integrity and responsibility of each co-author who made a significant contribution to the writing of the article. The author has the right to store his publications in an institutional or other repository of his choice, provided he provides the appropriate link to the journal’s website.
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.
Copyright presupposes the integrity and responsibility of each co-author who made a significant contribution to the writing of the article.
The author has the right to store his publications in an institutional or other repository of his choice, provided he provides the appropriate link to the journal’s website.
