ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ КЕҢЕС МЕМЛЕКЕТІНІҢ ҰЛТТЫҚ САЯСАТЫНДАҒЫ ЖЕР МӘСЕЛЕСІ (1920-1928)
Ключевые слова:
аграрлық саясат, жер-су реформасы, ұлттық-территориялық автономиялар, жаңғырту, Қазақ АССР-і, қоныс аудару саясаты, большевиктер, Кеңес өкіметі, жерге орналастыру.Аннотация
Кеңес мемлекетінің аграрлық саясаты, әсіресе Кеңес өкіметінің алғашқы онжылдығында, тарихшылардың назарын үнемі аударып отырды. Дәстүрлі экономикалық жүйелер мен ауылдық өмір салтын өзгертуге байланысты бұл кезең елеулі өзгерістерге толы болды. Кеңес өкіметі кезіндегі колхоздық шаруалардың тарихы, шығарылған әдебиеттің көптігі жағынан да, ғылыми еңбегі жағынан да жақсы сақталған. Алайда 20-шы жылдардағы большевиктердің аграрлық саясатының көптеген аспектілері әлі де даулы күйінде қалып отыр. Ең көп талқыланған мәселелердің бірі – Кеңес мемлекетінің шалғай аудандардағы, оның ішінде Қазақстандағы аграрлық саясатының ерекше сипаты мен осы кезеңдегі әлеуметтік-экономикалық жағдайы. Бұл мақалада 1920 жылдардағы Кеңес үкіметінің, отарлаудың ерекше үлгілерімен қалыптасқан көпұлтты аймақ Қазақстанға жүргізген аграрлық реформалары қарастырылады. Кеңес үкіметінің Қазақстандағы аграрлық саясаты бірнеше ерекше белгілермен ерекшеленді. Мақалада 1920 жылдардың екінші жартысындағы саяси көзқарастардың алуандығына байланысты мәселелер, оның ішінде қатаң орталықтандыруды жақтаушылар мен «ұлттық коммунизмді» жақтаған қазақ партиясының мүшелері арасындағы қайшылықтар көрсетілген. Бұл қақтығыстардың басым көпшілігі жерді басқарудағы этникалық артықшылықтардың сақталуына және қазақ емес шаруаларды қоныстандыруға тыйым салуды сақтау жөніндегі күрестерге байланысты болды. Автор мұрағат материалдарын пайдалана отырып, қазақ коммунистерінің өздерінің ұлттық ұмтылыстарын социалистік идеалдармен үйлестіру әрекеттерінің сәтсіздікпен аяқталғанын, нәтижесінде «ұлттық жалтару» деген айыптауларға, сондай-ақ партиялық және мемлекеттік институттардағы тазартуларға әкелгенін көрсетеді. Сондай-ақ мақалада аграрлық реформаларды жүзеге асыру кезінде ұлтаралық қатынастарды нашарлатқан факторлар қарастырылып, жерге орналастыру тәжірибесінің ерекшеліктеріне және оның Қазақстандағы басқарудың этноцентристік моделінің қалыптасуына қалай әсер еткеніне назар аударылады.
Загрузки
Опубликован
Выпуск
Раздел
Лицензия
Copyright (c) 2024 Редакция журнала следует закону об авторском праве Республики Казахстан и соответствующим международным соглашениям. Авторы сохраняют свое авторское право и предоставляют журналу «Вестник Университета Шакарима. Серия исторические науки» право первой публикации рукописи. Автор имеет право копировать и распространять материал на любом носителе и в любом формате при условии соответствующей ссылки на журнал. Читатели, пользователи могут свободно копировать, распространять и адаптировать материал при условии указания авторства работы и ссылки на этот журнал.
Это произведение доступно по лицензии Creative Commons «Attribution-NonCommercial» («Атрибуция — Некоммерческое использование») 4.0 Всемирная.
Авторское право предполагает добросовестность и ответственность каждого соавтора, внесшего значимый вклад в написание статьи.
Автор имеет право хранить свои публикации в институциональном или других хранилищах по своему выбору при указании соответствующей ссылки на сайт журнала.
