БАТЫСТАН ШЫҚҚАН ТҰҢҒЫШ ӘЙЕЛ ДӘРІГЕР –АҚҚАҒАЗ ДОСЖАНОВА
Keywords:
Аққағаз Досжанова; тұңғыш әйел дәрігер; Ташкент; панасыз балалар; ХХ ғасыр 20-30 жылдар; Алаш; Сағындық Досжанов.Abstract
Ақтөбе өңірінде туған дарынды, білікті дәрігер Аққағаз Досжанова ХХ ғасырдың бастапқы ширегінде қазақ халқының медицина саласына зор үлес қосқан тұлға. Кеңес үкіметінің қиын қыстау кезінде жасөспірім қыз Орынбор қыздар гимназиясын үздік аяқтап, Мәскеу медицина курсына жолдама алады. Аққағаздың Мәскеуден білім алуына себепкер болған ағасы Сағындық Досжанов туралы Ақтөбе облыстық тарихи-өлкетану музейінің қорында сақталған құжаттар алынып, сараланады. Осы музей қорындағы Аққағаз бен ағасы Сағындық туралы жиналған құжаттар мақаланың негізі болып табылады. Аққағаздың дәрігерлік қызметінің шарықтауы 1921-1922 жылдардағы Батыс өңірін жайлаған аштықпен тура келеді. Сол жылдардағы табиғи апаттан егін шықпай, Батыстағы губерниялары мен уездердегі балалардың халі аса ауыр болды. Орталық балалар комиссиясы жұмысын 1921 жылы 16 шілдеден бастады. Панасыз қалған балаларды қамқорлыққа алу, балалар үйіне орналастыру жұмыстарын ұйымдастырады. Зайыбы А. Ершин мұғалімдер семинариясын аяқтау мақсатында Орынборға келіп, оқып жүріп, Ташкент қалалық оқу-білім жанындағы балалар үйлері мен интернаттар үйінің меңгерушісі қызметіне тағайындалады. Ерлі-зайыптылардың тағдыры осы жерде қауышады. А. Досжанова жұқпалы ауруларға шалдыққан, ашыққан әйелдер мен балаларды емдеп қана қоймай, газет беттеріне тұрмыстық гигиена, сақтық шараларына қатысты мақалалар шығарды. Қоғамдық жұмыстарда Аққағаз елдегі саяси өмірдің «Алаш» үкіметінің басшыларымен бірге ірі қалалардағы жасырын барлау қызметтерін атқарғандығы туралы естеліктер ашылады. Отбасындағы Аққағаздың аяулы ана, сүйікті жар бейнесін ашуға жұбайы Ә. Ершиннің музей қорында сақталған естеліктері негіз болады.
Downloads
Published
Issue
Section
License
Copyright (c) 2024 The editorial staff of the journal follows the copyright law of the Republic of Kazakhstan and relevant international agreements. The authors retain their copyright and provide the journal «Bulletin of Shakarim University. Series of Historical Sciences» right of first publication of the manuscript. The author has the right to copy and distribute the material in any medium and in any format, subject to appropriate reference to the journal. Readers and users can freely copy, distribute and adapt the material, provided that the author of the work is indicated and a link to this journal is provided. Copyright presupposes the integrity and responsibility of each co-author who made a significant contribution to the writing of the article. The author has the right to store his publications in an institutional or other repository of his choice, provided he provides the appropriate link to the journal’s website.
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.
Copyright presupposes the integrity and responsibility of each co-author who made a significant contribution to the writing of the article.
The author has the right to store his publications in an institutional or other repository of his choice, provided he provides the appropriate link to the journal’s website.
